Verandertoolkit voor ministeries

Aan de slag met het werken vanuit de bedoeling

De maatschappelijke gedrevenheid binnen de ministeries is enorm voelbaar. Elke dag werken we samen hard om Nederland nog weer wat mooier te maken. Socialer, duurzamer, slimmer, veiliger et cetera.

Om dat zo goed mogelijk te kunnen doen, is het belangrijk oog te houden voor veranderingen in de samenleving en waar wij het zelf en samen nog beter kunnen doen.

In deze verandertoolkit zijn een aantal spanningsvelden verzameld die we in de praktijk steeds weer zien terugkomen. Patronen die maken dat we soms zelfs onvoldoende aansluiten bij wat er vanuit de samenleving aan ons wordt gevraagd.

Hieronder vind je vijf de werkpakketten van de toolkit. Onderaan deze pagina vind je nog een gebruikersaanwijzer en wat achtergrondinformatie over de totstandkoming van deze toolkit.

Veel plezier en succes!

Wouter Hart en Thom Verheggen

Inhoud van de toolkit

Vijf korte animatiefilmpjes rondom het werken vanuit de bedoeling in relatie tot de ministeries.

Per filmpje een werkpakket met werkplaten en doe- en denkkaartjes om met de inhoud van het filmpje aan de slag te gaan.

Een gebruikersaanwijzer waarin beschreven wordt hoe met de toolkit gewerkt kan worden.

Werkpakket 1: Een spannende vraag

Werk jij voor de overheid? Of werk jij voor de samenleving? Een spannende vraag natuurlijk omdat het een tegenstelling suggereert die wij in de praktijk niet zo ervaren. En toch is het misschien eens leuk onszelf deze spiegel voor te houden. Want al vinden al onze interne processen hun oorsprong in belangrijke waarden vanuit de samenleving - toch kan een middel soms nog wel eens verworden tot een doel op zich. Zeker ook bij ons.

Naar het werkpakket

Werkpakket 2: Een krachtig samenspel

De macht en tegenmacht vormen een belangrijke basis voor het overheidsfunctioneren. Iedere actor heeft daarin een eigen rol en dus ook een eigen verantwoordelijkheid. Maar iedere actor heeft ook invloed op de ander. Daarin kun je elkaar sterker maken - hoe lastig dat soms ook is. Zeker als dat soms ook een stukje ten koste van je eigen rol gaat. Je kunt elkaar ook zwakker maken. Hoe ziet jij dat speelveld? En de rol van ons als ministeries daarin?

Naar het werkpakket

Werkpakket 3: Grenzeloos samenwerken

De overheid is opgedeeld in departementen, afdelingen, teams en functies. Al lang praten we over de verkokering die daarin kan ontstaan. We zien dat en zijn dus steeds beter aan het afstemmen, maar is dat voldoende antwoord op wat er nodig is om de juiste mensen samen te laten werken aan de opgaven in het land?

Naar het werkpakket

Werkpakket 4: Het juiste midden

We werken als overheid vanuit een aantal belangrijke waarden. We willen betrouwbaar zijn, slim met maatschappelijke middelen omgaan en er daarmee zijn voor iedereen die ons nodig heeft.

Steeds meer zien we echter dat het voorkomen van willekeur ook op gespannen voet staat met maatwerk. Dat een focus op rechtmatigheid soms onrechtvaardig uitwerkt en dat een focus op efficiency er niet altijd tot leidt dat opgaven opeens beter betaalbaar worden. De wereld vraagt steeds meer wendbaarheid en flexibiliteit - maar hoe houden we onze waarden daarin overheid?

Naar het werkpakket

Werkpakket 5: Een zinvolle omweg

In onze rol om te komen tot oplossingen voor de samenleving hebben we een aantal valkuilen. In deze zinvolle omweg worden we uitgedaagd en geholpen net iets meer out of the box te kijken naar hoe we een vraagstuk ook kunnen aanvliegen.

Verplichte kost voor iedere extern vraagstuk, maar wat ons betreft ook voor ieder intern project.

Naar het werkpakket

Gebruiksaanwijzer

Uiteraard kun je zelf helemaal bedenken hoe de filmpjes en achterliggende materialen jullie kunnen helpen. De toolkit is geen e-learning, geen methodiek. Het zijn hulpmiddelen voor het goede gesprek. Om elkaar scherp te houden, bij grote en kleine dilemma's. In de gebruikersaanwijzer vind je wat tips die je daar wellicht bij kunnen helpen.

Zo hebben we uit ervaring geleerd dat het belangrijk is goed te doseren en de praktijk zo veel mogelijk als uitgangspunt te nemen. Om die reden zijn ook alle werkmaterialen te downloaden en te printen, zodat ze een plekje kunnen krijgen aan de vergadertafel of in de reeds bestaande whats app groep.

Gebruiksaanwijzer

Thom Verheggen en Wouter Hart

De toolkit is ontwikkeld door Wouter Hart en Thom Verheggen. Zij schreven diverse bestellers over het werken vanuit de bedoeling, zoals Verdraaide organisaties en Anders Vasthouden. Om het gedachtengoed zo toegankelijk mogelijk te maken, vertaalden zij hun gedachtengoed in verschillende toolkits zoals ook deze toolkit voor het werken vanuit de bedoeling binnen ministeries. Meer informatie over wat zij doen vind je op hun site.

www.verdermetdebedoeling.nl

Deze toolkit kwam tot stand in samenwerking met het de programma's Grenzeloos samenwerken en Ambtelijk vakmanschap.