Verandertoolkit Wijkaanpak

Aan de slag met het werken vanuit de bedoeling

Iedere wijk heeft een eigen karakter. De inwoners gaan deel uitmaken van elkaars leven en samen met de professionals in de wijk geven zij vorm aan de vraagstukken die er spelen.

Steeds beter zien we dat wat er in de wijk nodig is niet altijd past bij 'hoe het werkt' binnen organisaties. Het aanbod is dan te veel verkokerd, of er zijn regels of geldprikkels die de goede oplossing in de weg staan.

In deze verandertoolkit zijn er tal van omdenkers verzameld om samen de denkslag te kunnen maken die nodig is om beter aan te sluiten bij wat er in de praktijk gevraagd wordt. Om de werkelijke opgave, de bedoeling, weer leidend te laten zijn.

Hieronder vind je direct de vijf werkpakketten van de toolkit. Onderaan deze pagina vind je nog een gebruikersaanwijzer en wat achtergrondinformatie over de totstandkoming van deze toolkit.

Veel plezier en succes!

Wouter Hart en Thom Verheggen

Inhoud van de toolkit

Vijf korte animatiefilmpjes rondom het werken vanuit de bedoeling in relatie tot de wijkaanpak.

Per filmpje een werkpakket met werkplaten en doe- en denkkaartjes om met de inhoud van het filmpje aan de slag te gaan.

Een gebruikersaanwijzer waarin beschreven wordt hoe met de toolkit gewerkt kan worden.

Werkpakket 1: Van legpuzzel naar ecosysteem

Hoe zie jij de wijk? Als een soort legpuzzel van vraag en aanbod, met tekorten en overschotten, leerachterstanden, cliënten en rechtmatigheidsvraagstukken? Of zie je de wereld meer als een ecosysteem waarin alles met elkaar samenhangt, groei een natuurlijk fenomeen is en het er vooral om gaat te zaaien, te snoeien en te zorgen voor water en zonlicht? Wat je ziet is bepalend voor wat je wel of juist niet doet.

Via dit werkpakket word je uitgenodigd de wijk weer even echt te zien als een ecosysteem. Met uiteraard de vraag hoe dat perspectief jouw manier van werken verandert.

Naar het werkpakket

Werkpakket 2: Anders denken, doen en organiseren

Haast overal klinkt het zelfde verhaal: we willen 'doen wat nodig is', 'samenwerken voorbij de schotten van de organisaties', 'eigenaarschap zo dicht mogelijk in de praktijk' et cetera. Maar hoe doe je dat? Soms kan het in de zoektocht naar zo'n andere manier van organiseren inspirerend zijn om voorbeelden te zien waar dat al goed lukt. Bij Proeftuin Ruwaard in Oss hebben ze daar mooie stappen in gezet. In dit werkpakket zie je hoe ze dat gedaan hebben en word je uitgenodigd om de essenties van de proeftuin eens te spiegelen aan je eigen werkpraktijk.

Naar het werkpakket

Werkpakket 3: De volgende stap

Ghandi zei: 'Wat je voor mij doet, maar niet met mij, doe je tegen mij'. Einstein zei: 'Je kunt een probleem niet oplossen met dezelfde denkwijze als waarop het probleem ontstaan is'. Rondom de decentralisaties werd er een transformatie beoogd, maar op de meeste plekken is dat nog niet gelukt. En organiseren we nu kleinschalig vanuit de zelfde logica als dat we dat eerst landelijk deden.

Goed dus om eens te kijken naar de stap die we al wel gemaakt hebben, én ook te onderzoeken wat die volgende denkslag zou kunnen zijn.

Naar het werkpakket

Werkpakket 4: Gelijkwaardig samenwerken

Deskundigheid is een belangrijke sleutel tot een goed functionerende overheidszorg. Rondom die deskundigheid creëren we dan ook vaak professionele standaarden, eisen en kwaliteitscriteria waar we vervolgens ook onze middelen aan koppelen. En toch ontstaat er daarmee een dynamiek die soms juist averechts werkt. Dan staat het vasthouden aan deskundigheid en het professionele spel juist de gelijkwaardige relatie in de weg die nodig is om echt aan te kunnen sluiten bij wat er werkelijk speelt.

Wat betekent dat voor de professional? Voor de manier waarop we onze middelen verdelen? En verantwoording afleggen?

Naar het werkpakket

Werkpakket 5: Werken vanuit de bedoeling

En hierbij het filmpje waar het allemaal mee begon. Niet specifiek op de wijk maar wel ergens een soort kern onder de andere filmpjes.

Iedere professional herkent dit beeld: de spanning tussen wat er in het hier en nu nodig is enerzijds, en alles wat daarover is vastgelegd in regels en financieringscriteria anderzijds. Het was de essentie van de bestseller Verdraaide organisaties in 2012 die inmiddels bijna 70.000 keer is verkocht en bij vele organisaties het 'werken vanuit de bedoeling' op de kaart heeft gezet. Hoe speelt dit in jullie wijkaanpak? En hoe kun je daar samen beter mee om gaan? Dit werkpakket helpt je daarin samen het goede gesprek te voeren.

Naar het werkpakket

Gebruiksaanwijzer

Uiteraard kun je zelf helemaal bedenken hoe de filmpjes en achterliggende materialen jullie kunnen helpen. De toolkit is géén e-learning, géén methodiek. Het zijn hulpmiddelen voor het goede gesprek. Om elkaar scherp te houden, bij grote en kleine dilemma's. In de gebruikersaanwijzer vind je wat tips die je daar wellicht bij kunnen helpen.

Zo hebben we uit ervaring geleerd dat het belangrijk is goed te doseren en de praktijk zo veel mogelijk als uitgangspunt te nemen. Om die reden zijn ook alle werkmaterialen te downloaden en te printen, zodat ze een plekje kunnen krijgen aan de vergadertafel of in de reeds bestaande whats app groep.

Gebruiksaanwijzer

Ook bínnen je organisatie aan de slag?

De toolkit is ontwikkeld door Wouter Hart en Thom Verheggen. Zij schreven diverse bestellers over het werken vanuit de bedoeling, zoals Verdraaide organisaties en Anders Vasthouden. Om het gedachtengoed zo toegankelijk mogelijk te maken, vertaalden zij hun gedachtengoed in verschillende toolkits zoals ook deze toolkit voor de wijk.

Wil je juist bínnen je organisatie de slag maken naar het werken vanuit de bedoeling? Op hun website vind je informatie over de toolkit die zij daarvoor hebben ontwikkeld. Met thema's als 'ruimte geven zonder grip te verliezen', 'Hoe verkleinen we de afstand tussen visie en praktijk', 'Hoort het of helpt het?' en tal van andere thema's. Ook kun je aansluiten bij het leernetwerk dat ze in 2021 zijn gestart.

www.verdermetdebedoeling.nl

Deze toolkit kwam tot stand in samenwerking met het programma Leefbaarheid en veiligheid van het ministerie voor BZK. Meer informatie is te vinden op de wijkwijzer.

Ga naar www.wijkwijzer.org